Gan là cơ quan quan trọng của cơ thể, đảm nhận nhiều chức năng như chuyển hóa dinh dưỡng, giải độc, sản xuất dịch mật và dự trữ năng lượng. Tuy nhiên, khi gan bị tổn thương kéo dài, các mô gan khỏe mạnh dần bị thay thế bằng mô sẹo, hình thành nên tình trạng xơ gan. Đây là bệnh lý nguy hiểm, có thể dẫn đến suy gan, ung thư gan nếu không phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
Dấu hiệu nhận biết bệnh xơ gan
Cơ thể mệt mỏi, chán ăn: Người bị xơ gan thường xuyên cảm thấy uể oải, mất năng lượng. Gan suy giảm chức năng chuyển hóa khiến cơ thể thiếu dưỡng chất, dẫn đến mệt mỏi kéo dài, chán ăn, ăn không ngon miệng.
– Vàng da, vàng mắt: Đây là dấu hiệu điển hình nhất. Khi gan bị tổn thương, bilirubin – một sắc tố mật – không được đào thải mà tích tụ trong máu. Hậu quả là da và lòng trắng mắt dần chuyển sang màu vàng.
– Xuất hiện các nốt đỏ trên da (sao mạch): Nhiều người bệnh có thể thấy những nốt đỏ nhỏ như hình mạng nhện ở ngực, mặt hoặc tay. Đây là dấu hiệu cảnh báo gan bị tổn thương và chức năng lọc máu suy giảm.
– Sưng bụng, phù chân: Xơ gan khiến áp lực trong tĩnh mạch cửa tăng cao, dẫn đến cổ trướng (dịch ứ trong ổ bụng). Người bệnh thấy bụng phình to bất thường, kèm theo hiện tượng phù nề ở chân và mắt cá.
– Xuất huyết bất thường: Gan đóng vai trò tổng hợp các yếu tố đông máu. Khi bị xơ gan, người bệnh dễ gặp tình trạng chảy máu cam, chảy máu chân răng, bầm tím dưới da dù chỉ va chạm nhẹ.
– Rối loạn tiêu hóa: Gan ảnh hưởng trực tiếp đến hệ tiêu hóa. Người bệnh có thể gặp phải đầy bụng, buồn nôn, tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài. Đây là dấu hiệu dễ nhầm lẫn với các bệnh lý tiêu hóa thông thường, khiến nhiều người chủ quan.
– Giảm cân nhanh chóng: Do khả năng hấp thu dinh dưỡng giảm sút, người bị xơ gan thường sụt cân nhanh, gầy yếu dù không ăn kiêng hay tập luyện quá sức.
– Thay đổi tinh thần và giấc ngủ: Ở giai đoạn muộn, độc tố tích tụ trong máu có thể ảnh hưởng đến não bộ. Người bệnh dễ mất ngủ, suy giảm trí nhớ, khó tập trung, thậm chí lú lẫn, thay đổi hành vi.
Nguyên nhân gây nên xơ gan
Vậy làm thế nào để nhận biết sớm bệnh xơ gan? Cùng tìm hiểu những dấu hiệu thường gặp và giải pháp chăm sóc sức khỏe lá gan trong bài viết dưới đây.
Rất nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến tình trạng xơ gan và dưới đây là những nguyên nhân hàng đầu:
– Do viêm gan virus: Virus viêm gan B và C là những nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng xơ gan.
– Lạm dụng rượu bia lâu ngày: Rượu sau khi được uống sẽ được cơ thể chuyển hoá thành những thành phần có thể khiến những tế bào gan bị tổn thương. Ban đầu, người bệnh có thể đối mặt với tình trạng gan nhiễm mỡ. Về lâu dài, bệnh sẽ có thể tiến triển thành viêm gan mạn tính và cuối cùng có thể dẫn đến xơ gan và thậm chí là ung thư gan.
– Tổn thương gan thoái hóa mỡ không do rượu: Đây là tình trạng có thể xảy ra ở những trường hợp bị béo phì, mỡ máu cao, tiểu đường, tăng huyết áp.
– Viêm gan tự miễn: Là tình trạng hệ miễn dịch “nhầm lẫn” tế bào gan chính là tác nhân gây hại và tấn công tế bào gan, dẫn đến viêm gan và cuối cùng có thể xảy ra tình trạng xơ gan.
– Do ứ mật: Có thể là tình trạng ứ mật tiên phát hoặc cũng có thể là ứ mật thứ phát do bệnh sỏi mật. Khi tắc cả đường mật và mật, những tế bào gan sẽ bị tổn thương và theo thời gian, tình trạng này sẽ tiến triển thành xơ gan.
– Xơ gan cũng có thể do tích tụ đồng tại gan, thường gặp ở những trường hợp mắc bệnh Wilson hoặc do lắng đọng sắt tại gan ở những bệnh nhân mắc hemochromatosis.
– Nguyên nhân do ký sinh trùng chẳng hạn như sán máng hay sán lá gan: Nếu không phát hiện sớm tình trạng này, bệnh nhân có thể phải đối mặt với tình trạng xơ gan.
Một số điều cần lưu ý để tránh tình trạng xơ gan
– Hạn chế rượu bia, đồ uống có cồn: Rượu bia là nguyên nhân hàng đầu gây gan nhiễm mỡ, viêm gan mạn tính rồi tiến triển thành xơ gan. Phụ nữ uống rượu nguy cơ cao hơn nam giới. Nếu bắt buộc phải dùng, hãy kiểm soát liều lượng.
– Tiêm phòng viêm gan B: Viêm gan B và C dễ gây xơ gan, ung thư gan. Hiện chưa có thuốc đặc trị viêm gan B nên tiêm vắc xin là biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Đồng thời, cần quan hệ tình dục an toàn, không dùng chung kim tiêm hay dụng cụ xăm.
– Ăn uống lành mạnh: Giảm ăn mặn (không quá 5g muối/ngày), hạn chế đồ ngọt và chất béo để phòng gan nhiễm mỡ. Tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, cá giàu Omega-3 để hỗ trợ gan khỏe mạnh.
– Khám sức khỏe định kỳ: Người có nguy cơ cao như viêm gan B, C nên kiểm tra 3–6 tháng/lần. Người bình thường khám ít nhất 1 lần/năm để phát hiện bệnh sớm, nâng cao hiệu quả điều trị.