Đặc tính, công dụng của Hợp hoan

HỢP HOAN

(Vị thuốc trung phẩm trong Thần nông bản thảo kinh)

Giải thích tên gọi Hợp hoan

Hợp hoan còn gọi là dạ hoan, là vỏ cây hợp hoan phơi khô hoặc sấy khô, thuộc cây gai rụng lá họ đậu. Thời gian bóc vỏ cây vào hai mùa xuân, thu. Hoa hái vào mùa hè được gọi là hoa hợp hoan. Hoa chưa nở mà được hái gọi là hợp hoan mễ.

Đặc tính của Hợp hoan

Hợp hoan vị ngọt, tính bình. Công hiệu chủ yếu là điều tiết chức năng của ngũ tạng, an hòa tạng phủ, an thần dưỡng khí, khiến tinh thần vui vẻ, giải trừ ưu phiền. Dùng lâu dài giúp tăng cường thị lực, cơ thể nhẹ nhõm.

Cổ kim chú của Thôi báo có viết: muốn giúp người khác thoát khỏi phiền não và oán hận, phẫn nộ, hãy tặng họ hợp hoan. Đồng thời trồng nó trong nhà, có thể khiến cho tâm trạng chủ nhân vui vẻ, tinh thần viên mãn. Vì vậy, trong Dưỡng sinh luận của Kê Khang có tổng kết lại: “Hợp hoan miễn trừ phẫn nộ, cỏ huyên quên sự lo âu”.

Hợp hoan vị ngọt tính bình, quy về tâm, tỳ, phế kinh. Có thể hoãn, có thể bổ, có tác dụng an thần giải uất, dưỡng tâm nhuận phế. Từ xưa đã được cho là dược liệu giúp dưỡng tâm an thần. Hợp hoan chủ yếu được dùng để trị tâm thần bất an, ưu uất, mất ngủ. Vì vậy, trong Bản kinh có nói vị thuốc này có thể “an ngũ tạng, hòa tâm khí, khiến con người vui vẻ, hết ưu phiền”. Ngoài ra, hợp hoan tính bình, có tác dụng hòa hoãn, còn có tác dụng hòa huyết tiêu sưng, giúp sinh cơ ngừng đau, có hiệu quả với chứng sưng phù, gân cốt bị tổn thương. Trong đó, có công dụng đặc biệt trị sưng phổi. Lượng thường dùng của hợp hoan là 10-15g, không nên dùng quá liều lượng này.

Khái quát công dụng của Hợp hoan

– Có các dụng an thần giải uất, dưỡng tâm,nhuận phế, trị tâm thần bất an, u uất, mất ngủ.

– Điều tiết chức năng của ngũ tạng, an thần dưỡng chí.

– Có thể hòa huyết tiêu sưng, giúp sinh cơ ngừng đau, có hiệu quả với chứng sưng phù, gân cốt bị tổn thương.

Phương thuốc trị liệu của Hợp hoan (tham khảo)

Trị sưng phổi: lấy miếng hợp hoan bì to như bàn tay, đun với 3l nước, cô thành 1.5l, chia làm 2 thang uống.

Trị tổn thương do bị ngã: hợp hoan bì bỏ lớp thô, nướng đen, lấy 125g, nghiền thành bột cùng 31g hạt cải đã sao qua. Mỗi lần dùng lấy 6g, uống với rượu ấm trước khi đi ngủ, đồng thời dùng thuốc nghiền đắp vào vết thương, có thể giúp nhanh liền gân cốt.

Trị trẻ bị trúng phong méo miệng: dùng cành, hoa hợp hoan đun lên với nước thành dạng đặc, lấy rửa và xoa bóp vùng miệng cho trẻ.

Trị sưng phổi lâu không khỏi: hợp hoan bì, bạch vi, lượng bằng nhau, đun lấy nước dùng.

Trị vết thương do nhện cắn: hợp hoan bì nghiền nhỏ, cho vào chảo gang, thêm mật, mỡ sống vào quấy đều thành dạng cao rồi đắp lên chỗ vết thương.

Nguồn: Thần Nông bản thảo kinh