Cây khương hoạt, còn được biết đến với tên gọi khác là Xuyên khương, Trúc tiết khương, trị trúng phong đau đầu, phong thấp, đau nhức các khớp xương, phù thũng.
Một số thông tin chung
Tên khoa học: Notopterygium incisium Ting Mss.
Bộ phận dùng – rễ: Có đầu mấu cứng to, khô, thịt nâu, đậm xốp nhẹ.
Tính vị – Quy kinh
Vị đắng, cay, tính ôn. Vào 3 kinh bàng quang, can và thận.
Tác dụng
Trị trúng phong đau đầu, phong thấp, đau nhức các khớp xương, phù thũng.
Sách Đại Minh chư gia bản thảo ghi: Khương hoạt chuyên chữa các chứng gió độc và khí độc làm cho gân cốt tê mỏi, váng đầu, mắt đỏ, đau mình.
Sách Thang Dịch bản thảo ghi: Khương hoạt chữa được hết thảy các chứng gió độc khí độc liễm vào can làm cho đau lưng, đau xương.
Sách của Chương San Lôi ghi: Khương, Độc hoạt cùng một công dụng nhưng Khương mạnh hơn, đi thẳng lên đỉnh đầu, chạy ngang ra cánh tay để trừ phong thông tê, còn Độc hoạt chỉ đi vào bụng, ngực, lưng, gối thôi.
Kiêng kỵ: Huyết hư mà không có phong hàn thực tà thì không nên dùng.
Liều dùng: Ngày dùng 4 – 12g.
Bài thuốc chữa bệnh có cây khương hoạt
1. Bài Cửu vị khương hoạt thang
Công dụng phát hãn, trừ thấp. Dùng chữa chứng ngoại cảm hàn và thấp: Khương hoạt, Phòng phong, Thương truật mỗi vị 6g, Xuyên khung, Bạch chỉ, Sinh địa, Hoàng cầm, Cam thảo mỗi vị 4g, Tế tân 2g. Cho thêm Gừng sống 2 lát, Hành 3 củ sắc uống.
2. Bài Bại độc tán
Công dụng ích khí giải biểu, khu phong trừ thấp: Khương hoạt, Độc hoạt, Xuyên khung, Chỉ xác, Sài hồ, Tiền hồ, Phục linh, Cát cánh, Đẳng sâm. Mỗi vị 40g, Cam thảo 20g.
Cách dùng: Tán thành bột mỗi lần uống 8g – 10g. Có thể dùng thuốc sắc liều thích hợp.
3. Chữa sản hậu đau bụng: Khương hoạt 60g sắc chế rượu uống.
4. Chữa có thai phù thũng: Khương hoạt, La bặc tử (sao thơm) tán nhỏ chế rượu uống 8g. Ngày thứ nhất 1 bận, ngày thứ hai 2 bận, ngày thứ ba 3 bận.
5. Bài “Khương hoạt phòng phong thang”
Chữa cảm lạnh do phong hàn, nhức đầu, ớn lạnh, không ra mồ hôi: Khương hoạt 8g, Độc hoạt 12g, Phòng phong 12g, Cảo bản 12g, Mạn kinh tử 12g, Xuyên khung 6g, Cam thảo 6g, sắc uống.
Trên đây là toàn bộ thông tin về cây khương hoạt. Mong rằng bạn đã có thêm thông tin hữu ích để sử dụng loại cây này một cách hiệu quả và mang lại lợi ích tối ưu cho sức khỏe bản thân.
Nguồn: Sách Thuốc Bắc thường dùng – NXB Y học