Thảo Dược Thương Nhĩ Tử
Thương nhĩ tử là loại cây thân thảo sống hàng năm, cao khoảng 20–90 cm, thân mọc thẳng, phân nhánh, thường có lốm đốm màu tím và có lông ngắn màu trắng rải rác trên bề mặt.
Lá màu xanh, hình bầu dục, chủ yếu mọc so le (từ 2–6 lá đôi khi mọc đối nhau), lá dài 5–20 cm và rộng 4–16 cm, hình dạng của các phiến lá là hình mũi mác, tuyến tính, hình trứng, hình tam giác hoặc hình bán cầu, và cả hai bề mặt đều có lông hoặc có sọc, thường có các đốm tuyến, mép nguyên hoặc có răng.
Cụm hoa gần như không cuống, mọc thành cụm, đơn tính. Hoa đực hình cầu, hoa cái hình trứng, đài hoa hình trụ, hoa hình ống, đỉnh 5 răng, nhị 5 răng. Bao phấn thuôn dài và thẳng.
Công dụng
Thương nhĩ tử theo Y học cổ truyền có vị cay, tính ôn và quy vào Tỳ, Phế. Có tác dụng trừ phong phát hãn, thanh nhiệt giải độc. Chủ trị các chứng: Nhức đầu chảy mũi do viêm xoang, chữa mụn nhọt, lở loét, mề đay, tràng nhạc, bướu cổ, đau khớp, thấp khớp, tay chân đau co rút.
Theo y học cổ truyền, Thương nhĩ tử có vị ngọt, tính ấm, quy kinh phế, với các công dụng nổi bật:
- Khu phong, tán hàn: giảm triệu chứng do thời tiết thay đổi, hạn chế dị ứng.
- Thông khiếu, giảm nghẹt mũi: làm thông đường thở, cải thiện hô hấp.
- Giảm viêm, giảm đau: hỗ trợ trị nhức đầu, đau vùng trán do viêm xoang, viêm mũi dị ứng.
- Hỗ trợ điều trị viêm mũi xoang mạn tính: dùng phối hợp trong nhiều bài thuốc kinh điển cùng Tân di, Bạch chỉ, Xuyên khung
Bài thuốc thương nhĩ tử chữa viêm mũi dị ứng
– Dùng độc vị: Thương nhĩ tử (lượng thích hợp), sao cháy, tán thành bột mịn. Ngày uống 2-3 lần, mỗi lần 3g. Dùng liên tục trong 10-14 ngày là 1 liệu trình, nghỉ 3-5 ngày lại uống tiếp liệu trình mới.
– Dùng phối hợp với một số vị thuốc khác: Thương nhĩ tử 8g, tân di 15g, bạch chỉ 30g, bạc hà 1,5g tất cả tán thành bột mịn. Sau mỗi bữa ăn uống 6g, chiêu thuốc bằng nước sắc hành trắng và lá chè xanh.
Cũng có thể sử dụng dưới dạng thuốc sắc: Dùng các vị thuốc với liều lượng như trên, sắc uống trong ngày. Khi sắc lưu ý, vị thuốc tân di cùng túi vải bọc lại, để tránh lông lẫn vào nước thuốc, gây ngứa. Vị thuốc bạc hà sau khi sắc xong, mới cho vào, đun sôi lại là được.