Đặc tính, công dụng của Tử uy

TỬ UY (hoa lăng tiêu)

(Vị thuốc trung phẩm trong Thần nông bản thảo kinh)

Giải thích tên gọi tử uy (hoa lăng tiêu)

Tử uy chỉ phần hoa của cây tử uy thuộc họ tử uy, còn được gọi là hoa lăng tiêu. Loại hoa này màu vàng đỏ, thường nở rộ vào mùa hè và được thu hoạch vào khoảng thời gian từ tháng 7-9. Ở các vùng khắp Trung Quốc đều có loại cây này.

Đặc tính của tử uy (hoa lăng tiêu)

Tử uy vị chua, tính hàn nhẹ. Chủ trị các chứng bệnh của phụ nữ sau sinh, khối u trong bụng, băng huyết, bế kinh, ác hàn phát nhiệt, thân thể gầy gò…

Y học hiện đại cho rằng, tử uy vị cay, tính hàn nhẹ, quy về can, tâm kinh. Vì vị đắng nên có thể hành huyết, tán hàn, tính hàn có thể thanh nhiệt cho nên có tác dụng lưu thông khí huyết, làm tan những chỗ tụ máu, được cho là một vị thuốc tốt để hoạt huyết hóa ứ, phần lớn dùng trị các chứng máu tích tụ, sốt, trướng bụng, kinh nguyệt ứ tắc. Vì tử uy cũng có tác dụng lương huyết, trừ phong, do vậy có thể trị các chứng bệnh ngứa ngáy toàn thân thể, máu nóng, tà khí thịnh… Ngoài ra, nó còn có tác dụng hoạt huyết, thông kinh, có thể gây trụy thai, hỗ trợ sinh đẻ. Liều lượng thường dùng là 3-10g. Ngoài ra, còn được dùng để trị tiểu tiện bất lợi do chứng kết thực ở đường ruột gây ra.

Thân và lá của tử uy cũng có thể dùng làm thuốc. Vì vị đắng, tính bình, không độc nên hiệu quả trị liệu của thân, lá tử uy và hoa tử uy là tương đồng. Thân và lá có thể bổ dưỡng nguyên khí, làm mát máu, sinh cơ, có tác dụng tốt đối với các chứng tê, nóng, đau họng.

Khái quát công dụng tử uy (hoa lăng tiêu)

– Tiểu tiện bất lợi do chứng kết thực trong đường ruột gây ra.

– Trị ngứa ngáy toàn thân, da ẩm ướt gây bệnh nấm, máu nóng.

– Phần lớn được dùng trị các chứng máu tích tụ, sốt, trướng bụng, kinh nguyệt ứ tắc.

– Có thể gây trụy tim, hỗ trợ sinh đẻ.

Phương thuốc trị liệu của tử uy (tham khảo)

Trị băng huyết ở phụ nữ: lấy tử uy nghiền nhỏ, mỗi lần dùng rượu uống 6g, sau đó dùng tứ vật thang.

Trị đi tiểu ra máu: tử uy ngâm rượu, sử dụng tùy lúc.

Trị tiêu khát: tử uy 31g, giã nát, cho thêm 360ml nước nấu còn 240ml, chia dùng 2 lần.

Trị ngứa do trúng tà khí: lấy tử uy nghiền nhỏ, dùng rượu uống với 3g.

Trị nhọt độc do phong tà: tử uy 15g, địa phong (sấy qua), tằm (sao qua), bọ cạp (sao qua), mỗi loại 7g. Các vị thuốc trên nghiền nhỏ, mỗi lần dùng rượu ấm uống 6g, thấy ra mồ hôi là có công hiệu.

Trị kinh nguyệt không thuận: lấy tử uy nghiền nhỏ, mỗi lần trước bữa ăn cơm dùng rượu ấm uống 6g.

Trị ngứa ngáy trên da: tử uy, rễ cây dương đề, thêm phèn chua nghiền thành bột, đắp lên vùng da bị ngứa.

Nguồn: Thần Nông bản thảo kinh