THỦY CẨN
(Vị thuốc trung phẩm trong Thần nông bản thảo kinh)
Giải thích tên gọi thủy cẩn
Thủy cẩn còn gọi là thủy cần, cành lá có hình như chiếc ô, còn gọi là rau cần tây, thủy anh. Thủy cẩn có 2 loại, sinh sống ở ao hồ, nên có tên gọi là thủy cẩn; sinh sống ở đất liền gọi là hạn cẩn (hạn là khô cạn, không nước).
Đặc tính của thủy cẩn
Thủy cẩn vị ngọt, tính bình. Chủ trị khí hư trắng đỏ ở phụ nữ, có tác dụng cầm máu, bổ tinh khí, dưỡng huyết mạch, tăng cường nguyên khí, giúp cơ thể khỏe mạnh, kích thích cảm giác ăn ngon miệng.
Thủy cẩn tính bình lương quy về phế, vị kinh, giúp thanh nhiệt, làm mát máu, cầm máu, lợi tiểu. Vì vậy, trong Bản kinh cho rằng, nó có tác dụng trị ra khí hư, đi tiểu ra máu ở phụ nữ do máu nóng gây ra. Thủy cẩn còn có tác dụng kiện tỳ, khai vị, bảo vệ huyết mạch, dưỡng tinh, ích khí. Trong Bản thảo cương mục có ghi: Thủy cẩn giã lấy nước uống có thể giải nhiệt vào mùa hè. Khi uống nước ép thủy cẩn, trẻ nhỏ có thể loại bỏ chứng sốt, phát nhiệt, ở người lớn thì có thể làm giảm phát nhiệt trong cơ thể sau khi uống rượu, trúng phong nhiệt, có lợi cho răng miệng, làm hoạt nhuận tiêu tràng, đại tràng. Đồng thời có thể trừ phiền, giải nhiệt, hóa đờm, hạ khí trị các chứng xuất huyết và ra nhiều khí hư ở phụ nữ, đồng thời chữa 5 loại bệnh hoàng đản.
Thủy cẩn ngoài công dụng làm thuốc, nó còn được dùng làm thức ăn. Ngày xưa người ta thường ngắt thủy cẩn ăn lót dạ, rất có lợi cho sức khỏe. Do thủy cẩn thường sinh sống ở những nơi ẩm ướt, tối tăm nên khi ăn sẽ thấy có vị không giống với cần tây, nhưng chỉ cần cho thêm chút xì dầu hoặc rượu sẽ làm cho mùi vị của nó ngon hơn nhiều.
Y học hiện đại đã nghiên cứu và chứng minh rằng, thủy cẩn là vị thuốc có công hiệu trị bệnh hiệu quả, có tác dụng hạ huyết áp và giảm lượng cholesterol, có thể dùng để điều trị bệnh cao huyết áp, hàm lượng cholesterol cao và bệnh tim. Trong đó, đặc biệt hiệu quả trong việc điều trị bệnh táo bón.
Khái quát công dụng Thủy cẩn
– Có thể trừ phiền, giải nhiệt, hóa đờm, hạ khí, điều trị các khí hư ra nhiều ở phụ nữ, đồng thời chữa 5 loại bệnh hoàng đản.
– Có tác dụng kiện tỳ khai vị, bảo vệ huyết mạch, dưỡng mạch, dưỡng tinh, ích khí.
– Trị các chứng bệnh cao huyết áp, giảm lượng cholesterol và bệnh tim.
– Có thể thanh nhiệt, làm mát máu, cầm máu, lợi tiểu, điều trị các chứng bệnh ra khí hư, đi tiểu ra máu ở phụ nữ do máu nóng gây ra.
Phương thuốc trị liệu của Thủy cẩn (tham khảo)
Trị bệnh thổ tả ở trẻ nhỏ
Thủy cẩn cắt nhỏ, đun lấy nước uống.
Trị chứng tiểu buốt
Chỉ lấy rễ trắng của cây thủy cẩn, bỏ lá, giã nát lấy nước uống.
Trị chứng tiểu tiện ra máu
Thủy cẩn ép lấy nước uống, ngày uống 600 – 700ml.
Trị 5 loại bệnh hoàng đản
Thủy cẩn tươi giã lấy nước, khoảng 1 lít nước, uống lạnh, mỗi ngày uống 2 lần.
Nguồn: Thần Nông bản thảo kinh