Nên làm gì khi huyết áp tăng đột ngột?

Cao huyết áp là gì?

Cao huyết áp (hay Tăng huyết áp) là một tình trạng y tế mạn tính, được định nghĩa là tình trạng áp lực máu tác động lên thành động mạch tăng cao liên tục vượt quá ngưỡng bình thường.

• Định nghĩa Chỉ số: Tăng huyết áp thường được chẩn đoán khi huyết áp tâm thu >= 130 mmHg hoặc huyết áp tâm trương >= 80 mmHg (theo tiêu chuẩn của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ).
• Bản chất nguy hiểm: Cao huyết áp được mệnh danh là “kẻ giết người thầm lặng” vì nó thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn sớm. Điều này khiến nhiều người không biết mình mắc bệnh, trong khi áp lực máu cao vẫn âm thầm gây tổn thương và xơ cứng các mạch máu, dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như đột quỵ, nhồi máu cơ tim, và suy thận.
• Phân loại: Hầu hết các trường hợp là Cao huyết áp vô căn (nguyên phát), không tìm thấy nguyên nhân cụ thể, liên quan chủ yếu đến lối sống và di truyền.

Nhận biết tăng huyết áp đột ngột

Hầu hết các trường hợp đến bệnh viện là khi tình trạng tăng huyết áp đột ngột đã gây tổn thương cơ quan đích. Cụ thể là bệnh nhân đến khám khi thấy đột ngột yếu liệt nửa người, miệng méo, đau ngực, khó thở, ho ra máu, nhìn mờ, chảy máu cam hay lơ mơ, chậm tiếp xúc. Các trường hợp này rất đáng tiếc vì nếu kiểm soát được huyết áp về bình thường thì tình trạng tổn thương cơ quan cũng khó khôi phục lại như bình thường.

Một số ít bệnh nhân nhạy cảm hơn, có khả năng tự nhận biết huyết áp đang tăng cao khi thấy đau đầu, đau gáy, cứng cổ, chóng mặt, buồn nôn, nôn ói hay chỉ là cảm giác bứt rứt, lo lắng khó chịu mơ hồ. Lúc này, việc nhanh chóng tìm chỗ ngồi nghỉ và đo huyết áp để kiểm tra ngay lập tức là vô cùng cần thiết.

Làm gì khi bị tăng huyết áp đột ngột?

Cách xử lý huyết áp tăng đột ngột đầu tiên là đặt bệnh nhân ngồi nghỉ hay nằm nghỉ. Nếu đang làm việc ngoài trời, đang đi ngoài đường, ở nơi đông người thì nhanh chóng đưa vào nơi có bóng râm, mát mẻ, thoáng khí, yên tĩnh và tránh kích động, tránh âm thanh, ánh sáng mạnh. Có thể cởi bớt nón mũ, quần áo để người bệnh được thoải mái hơn và sau đó tiến hành đo lặp lại huyết áp.

Nếu huyết áp tâm thu vẫn cao trên 140 mmHg nhưng dưới 160 mmHg, có thể giữ người bệnh theo dõi tại nhà, hạn chế đi lại, chủ yếu nghỉ ngơi. Bệnh nhân cần tiếp tục dùng thuốc huyết áp trong ngày theo toa điều trị. Đồng thời, cần hạn chế ăn mặn, không hút thuốc lá, tránh lo âu… để huyết áp về ổn định. Nếu vẫn còn bất thường, nên đi tái khám sớm hơn ngày hẹn để bác sĩ điều chỉnh thuốc cho phù hợp.

Nếu huyết áp tâm thu cao trên 160 mmHg, cần sử dụng thuốc hạ áp có sẵn tại nhà đã được tham khảo bác sĩ từ trước. Đây là các loại thuốc khống chế huyết áp khởi đầu tác dụng nhanh, thời gian tác dụng ngắn và thường có dạng bào chế là viên ngậm hoặc nhỏ giọt dưới lưỡi. Trong thời gian này, bệnh nhân cần nghỉ ngơi tuyệt đối trên giường và đo lại huyết áp. Trong trường hợp huyết áp vẫn còn cao hoặc tại nhà không có thuốc kiểm soát huyết áp tức thời thì nên đưa bệnh nhân đến bệnh viện sớm.

Trong bất cứ tình huống nào bệnh nhân vừa có tăng huyết áp đột ngột và vừa có các triệu chứng nêu trên như yếu liệt, đau ngực, khó thở, nhìn mờ, chảy máu, lừ đừ, mê man thì cần đưa đến khoa cấp cứu của các bệnh viện gần nhất để được can thiệp kịp thời.